| Akvuo kura, | Agua corriente |
| Akvvo pura. | Nada consiente. |
| |
| Al amiko nova | Si es amigo nuevo, |
| Vi faruaru akton proban. | Examínalo primero |
| |
| Al kokino la ovo | No dé lecciones con sordina |
| Ne donu lecionon. | El huevo a la gallina |
| |
| Al vi oni predikas | A ti te predican |
| Kaj al mi pikas . | Y a mi me critican. |
| |
| Azen’ al azeno | Uno asno le dijo a otro: |
| Riproĉas sintenon. | ¡Que burro ere |
| |
| Batita ulo | El mullido |
| komprenas aludon | Comprende el sentido |
| |
| Ĉiu birdo kantas | Cada pajarico |
| Laŭ sia beko | Canta con su piquito |
| |
| Ĉio transmara | Todo lo transmarino |
| estas ĉarma kaj kara . | Es bello y querido |
| |
| Dio donis metieron | Dios nos dio oficio |
| Kaj laboran aferon. | Y sacrificio. |
| |
| Ek versŝi sur iun | Hacer pagar los platos rotos |
| sian koleron. | A quien nunca vio uno roto. |
| |
| X | |
| |
| Elmeti la okulon | Extremar la mirada |
| Kaj vidi nulon. | Y no ver nada. |
| |
| En malsata familio | Una familia con hambre |
| Mankas harmonion. | Es de líos un enjambre |
| |
| Esti en Romo | Si fuiste a Roma sin ver el Papa y regresado |
| Kaj ne vidi la Papon | Como si no hubieras estado.. |
| |
| Gajno kaj perdo | Las ganancias y el palmar |
| Iras duope. | Van de par. |
| |
| Famon kredo allogas; | Con buena fama ponte a dormir, |
| Ofte mensogas. | Cógetela mala y ponte a morir. |
| |
| Fiŝo granda | Siempre se escuchó en el mundo |
| Naĝas pruofunde | Que los peces grandes nadan profundo. |
| |
| Infana inklino | La inclinación infantil |
| Resta ĝis la fino. | Dura hasta el fin. |
| |
| Instruas mizero | Enseña la pobreza |
| Manĝi panon sen butero. | A comer pan solo, sin mantequilla, |
| Con su corteza. |
| |
| Ju pli disputo forta, | A disputa más fuerte |
| Despli bruo vorta. | Voces y ruidos más hirientes. |
| |
| Kia la kapo, | Según la cabezorra |
| Estu tia ĉapo | Sea la gorra |
| |
| XX | |
| |
| Kio doloras | Por lo que es nuestro duelo |
| Pri tio ni ploras | Lloramos sin consuelo. |
| |
| Kiu diros la veron, | Quien diga la verdad |
| Havos suferon. | Siempre sufrirá. |
| |
| Kiu glutis tro multe, | El tragón por su avaricia |
| Tiu agis tro stulte | Pagará por su estulticia. |
| |
| Kiu ne akiras kiam li povas, | Quien puede comprar cuando lo tiene |
| Poste dezirus, sed ne trovas. | Después deseará después, mas ya no puede. |
| |
| Kiu trans muron aŭkultas, | Quien escucha tras las paredes, |
| Tiun muro insultas. | Puede escuchar lo que no quiere. |
| |
| Kiu volas komerci, | Para comerciar hay que ser sensato |
| Tiu saĝon bezonas | Y saber estar. |
| |
| Kiun la sorto karesas, | A quien la suerte acaricia |
| al tiu ĉio sukcesas. | Goza éxitos y albricias. |
| |
| Komercisto estas ĉasisto. | Cazador y comerciante |
| Rigardas kiun ne singardas. | Cazan al no vigilante. |
| |
| Kontraŭ tuta kohorto, | Contra toda una cohorte |
| Eĉ al Herkulo mankas forton.. | Hasta Hércules no es forte |
| |
| Kuradi kiel | Correr de aquí al lado |
| Venenita muso. | Como ratón envenenado. |
| |
| XXX | |
| |
| La lipoj ne montras, | Los labios no dijeron |
| kion manĝis la buŝo.. | Lo que su boca comieron. |
| |
| La sigelo, frato amika, | El sello, hermano amigo, |
| ankoraŭ ne estas metita. | Aún no selló el contenido. |
| |
| Li zorgas pri ĝi | Pone tal cuidado en el ello al día |
| Kiel pri neĝo pasintjara. | Como de la nieve desleída. |
| |
| Kie estas homo sperta, | Donde hay un hombre experto |
| Estas homo lerta. | hay un hombre diestro |
| |
| Liberul’ ĉiam elektos | El hombre libre siempre elige |
| La deziratan direkton | Según la razón que colige. |
| |
| Longe sztelas ŝtelisto, sed je’ l fin’ | Mucho y más el ladrón robará, |
| Oni ĉiam pendos lin. | Pero, al final, de la cuerda penderá. |
| |
| Ne ĉio ĉiam brilanta | No todo lo que es radiante |
| Estas aĵo beldiamanta- | Pertenece a los diamantes. |
| |
| Ne ekpepu jam en ovo | No comiences a piar |
| Sen scii kion vi trovos. | Sin saber lo que hallarás. |
| |
| Ne pentru diablon sur la muron, | No pintes en el muro a Satanás |
| Eble al vi venos ŝnuron. | Puede que te tomen por uno más. |
| |
| Kiu diablojn sur la murojn pentras | Quien pinta diablos en las paredes |
| Aŭ lin devenvolas aŭ diablo estas. | O diablo es o diablo ser quiere. |
| |
| XL | |
| |
| Ne voku diablon por fieri | No llames al diablo por bergante |
| Ĉar li tuj povas aperi. | Que puede aparecer en un instante. |
| |
| Ĉar ni reciproke bone kones, | De tiempo nos relacionamos: |
| Klarigon ne bezonas. | De aclaraciones prescindamos. |
| |
| Nin instruas eraro | Nos enseña el desatino |
| Kion faras la najbaro | lo que nos muestra el vecino. |
| |
| Ŝteliston faras okazo, | La ocasión hace al ladrón, |
| Do, vi bone gardu placon. | Guarda, pues, bien tu balcón. |
| |
| Dormu karul’ sen ia ĉeso | Duerme, mi niño, en la cama |
| Ke oni malsaton forgesos. | Que el sueño quita la fama. |
| |
| Oni ne batas la aĝon, | No se bate a la edad por desvalida, |
| Sed la vizaĝon. | Sino a la cara con valentía. |
| |
| Ono batas per vipo | Se dan con el látigo los azotes |
| Por ke sentu la ripo. | Para que glúteos y costillas lo noten. |
| |
| Oro nur fingron svingas | Con agitar un dedo el oro |
| Kaj ĉion atingas. | Lo conseguirá todo. |
| |
| Pago de ŝuldanto | el pago de una morosidad |
| Estas bona en ĉiu kvanto. | Es bueno en cualquier cantidad. |
| |
| Per pacienco kaj fervoro | Con paciencia y con fervor |
| Sulcesas ĉiu laboro | sale bien toda labor. |
| |
| L | |
| |
| Pli efike ol bato | Más eficaz que la leña |
| Estas malsato. | Es el hambre que te enseña. |
| |
| Pli facile estas multon elspezi, | Es más fácil mucho disipar |
| Ol malmunton enspezi. | Que un poquitín ingresar. |
| |
| Pli feliĉa estas vir’ sen havo | Más feliz es hombre sin haber |
| Ke riĉul’, sed sklavo. | Que un esclavo rico con tener. |
| |
| Por malsanulo, forto, | Al enfermo fuerza y sanación |
| Por kokido la morto. | Al pollo muerte y resignación. |
| |
| Post sufero | Tras la fatalidad |
| Venas propero. | Viene la prosperidad. |
| |
| Prokrastita | Posponer |
| Ne estas perdita. | No es perder. |
| |
| Promesita trezoro | Un tesoro prometido |
| Estas sen valoro | Es raro verlo cumplido. |
| |
| Guto post gutero | Gota a gota va fluyendo |
| Faras riveron | Y los arroyos creciendo. |
| |
| Saĝa tenas aferon | El sabio no vive de la quimera, |
| Malsaĝa esperon. | El idiota siempre espera. |
| |
| Sako kiu ne sonas | Bolsa que no hace ruido |
| Amikon ne konas | nunca conocerá amigo. |
| |
| LX | |
| |
| Se en koro io sidas | Si el corazón tiene algo en la entraña, |
| Vizaĝo perfidas. | La cara lo desentraña. |
| |
| Ĉiam estis visaĝmieno | Siempre fue la cara |
| De l’animo la sinteno. | del alma su mirada. |
| |
| Tiu tro elektema | El que mucho escoge |
| Nenion li ricevas | Nada recoge. |
| |
| Antaŭ danĝero | Si ves un peligro, |
| Prenu la vojon, lasu preĝerojn | Deja la virgen, toma el camino. |
| |
| Vi vivu trinkanka kaj glutanta, | Bebe y traga |
| Ĉar la mondo estas finiĝanta. | Que el mundo se acaba |
| |
| Je granda malsato pura | A buena hambre, seguro, |
| Ne ekzistas pano dura | No hay pan duro. |
| |
| Ĉiutage manĝi pomon | A diario una manzana |
| Sanon helpas en la domo. | Es cosa sana |
| |
| Laŭ inklina kora inklino | Adonde el corazón se inclina |
| Jam estas fiksita destino. | El pie camina.. |
| |
| Tien kie oni vin emas | A donde mucho te quieren |
| Ne estu ofte vizitema. | De tarde en tarde fueres. |
| |
| Al stultulo pronesciado | Al que es un necio puro, |
| Malmulte daŭras dukado. | Poco le dura un duro. |
| Kiam la okazo sin presentas | Cuando la ocasión la pintan calva |
| Profitu ĝin se vi inteligentas. | Si no la aprovechas eres alba. |
| |
| LXX | |
| |
| Ju pli estas honoro | A más honor |
| Despli doloro. | Más dolor. |
| |
| Al vortoj de stultuloj | A palabras del vulgo necio |
| Ŝajnu vi esti surdulo. | No le des ningún aprecio. |
| |
| Kiu gardas peceton da oro, | Quien cuida la peseta, es seguro, |
| Tiu ĉiam havos trezoron. | Siempre tendrá más de un duro. |
| |
| Tiu de Dio amata | A quien Dios ama |
| Estos de Di’ vokata. | Dios le llama. |
| |
| Tiu ne havanta sufiĉon da pundoj | A quien no le sobra el din |
| Ne bezonas bredi hundojn.. | No le hace falta un mastín. |
| |
| Kiu nutras alies hundon per pano, | Quien da pan a perro ajeno |
| Perdas panon kaj animalon. | Pierde pan y pierde perro. |
| |
| Kiam reĝo forpasas | A rey muerto, |
| Lia seĝo ne vakas. | Rey puesto. |
| |
| Abundo kaj riĉeco | La abundancia y la soberbia |
| Ĉiam generas fierecon. | Siempre forman pareja. |
| |
| Amo ne havas leĝon | El amor no respeta ley |
| Nek obeas reĝon. | Ni obedece al rey. |
| |
| LXXX | |
| |
| Tiaamaj pulvoroj, amikoj, | Aquellos polvos |
| Farigĥis ĉi ŝlimoj | Traen estos lodos. |
| |
| Ĉiu en sia hejmo | Cada uno en su casa |
| Kaj Dio en tuta regno. | Y Dios en la de todos. |
| |
| Kun pacienco kaj agmaniero | Con paciencia y maña |
| Elefanto manĝis araneon. | Un elefante comió una araña. |
| |
| Konsilo ne petita | Consejo no pedido |
| Konsilo jam perdita. | Consejo desoído. |
| |
| Post longa nevidado | La larga ausencia, el recuerdo |
| Venas forgesado. | Es, si te ví, ya no me acuerdo. |
| |
| Kiam imperas forto bruta | Cuando la fuerza manda |
| Leĝo mutas. | La ley calla. |
| |
| Kun geknabetoj problemetojn. | Problemillas con criaturillas. |
| Kun geknabegoj problemegojn. | Problemones con grandones. |
| |
| Paroli estas arĝento, sed oro estas silento. | Hablar es plata y oro el silencio, |
| Ne estu parolema, sed atentema | Habla poco y mantente atento. |
| |
| Ĉio havas finon unan | Todo tiene un final, |
| Scepte kolbaso pluran. | Salvo la salchicha que tiene más. |
| |
| Dio estas granda en dezerto kaj ĉielo, | Dios es grande en el cielo y el desierto, |
| Sed bonvilu ligi forte vian kamelon. | Mas ata bien tu camello, bien sujeto. |
| |
| XC | |
| |
| Al hundo havanta monon | Al perro que tiene dinero, |
| Ne traktas per hundo, sed Sinjoro. | No es un perro, es caballero |
| |
| Plej bone estigi klarecon | Mejor encender luz con claridad |
| Ke malbeni la nigrecon. | Que maldecir la obscuridad. |
| |
| Ne havu pri nigra pigo dubon | No hay pega que negra sea |
| Ke en plumar’ sidas blanka makulo. | Sin mancha blanca que la rodea. |
| |
| Aero, suno kaj citrono | El aire, el sol y zumo de limón, |
| Ne laborigas doktoron. | No dan trabajo al doctor. |
| |
| Kiu malmultekoste aĉetas | Quien barato comprar intenta, |
| Dufoje vendejon ĉeestas.. | Dos veces visita la tienda. |
| |
| Jozefoj, Johanoj kaj azenoj | Asnos, josés y juanes |
| Abundas ĉe ĉiu kameno. | En todos los hogares. |
| |
| Tiu mallaborema | Al vago no le des destajo, |
| Estas de laboro plena. | Siempre tienen trabajo. |
| |
| La vino kaj paroĥestro | El vino y el vicario |
| El Navarlando la nesto. | De Navarra originarios. |
| |
| Forĝante en fajregon | Con un yunque y carbón de encina |
| Oni fleksas la feron. | Bien el hierro se domina. |
| |
| Per la okuloj de Satano | Siempre fue el dinero genial |
| Venas arĝenton en manon. | A los ojos de Satán. |
| |
| C | |
| |
| Se por vi mielo estas ŝato, | Si miel quiere tener (USA) |
| Ne traktu abelujon per piedbato. | No des a la colmena puntapiés. |
| |
| Manĝi pomon tagavide, | Comer una manzana cada día (USA) |
| Haltas kuraciston malproksime. | Lejos al médico mantendría. |
| |
| Morti malriĉulo povas, | Un pobre bien morir puede, (FINLANDIA) |
| Sed ne malsani ĉar tio kostas. | Pero no enfermar, que no tiene. |
| |
| Se vi bone kompreni fakte deziros, | Si quieres tener algo de comprensión, (FRANCIA 1968) |
| Elŝaltu televidilon kaj vin strato miros. | Abre los ojos y apaga la televisión. |
| |
| Se hazarde vi tenas la okulojn apertaj | Si los ojos ven con clarividencia (FRANCIA 1968) |
| Neniam plu ilin fermos, mi estas certa. | Nunca más se cerrarán, según la ciencia.. |
| |
| Tiu kredanta sin pri cio klera, | Quien cree tener de todo sapiencia, (GRECIA) |
| Evidentas lian nescion mizeran. | De su ignorancia hace evidencia. |
| |
| Azenoj preferas kiel trezoro | Los burros prefieren como tesoro (GRECIA, Heráclito) |
| Plejmulte da pajlo ol de oro. | Antes la paja que sacos de oro. |
| |
| Se ridante vi belas, vi bonas; | Si riendo te haces bello, eres de buen corazón, (HUNGRÍA) |
| Se ridante vi malbelas, vi malkoras. | Si riendo te haces feo, se te ve como a un halcón. |
| |
| Se ŝtono falas sur ovon, ¡Ovo bedaŭrinda! | Si la piedra cae sobre el huevo: ¡Pobre huevo! (HUNGRÍA) |
| Se ovo falas sur ŝtonon. ¡Ovo bedaŭrinda! | Si el huevo cae sobre la piedra: ¡Pobre huevo!. |
| |
| Suprenirante ŝtuparon, saluton altan; | Cuando subas la escalera, saluda al bajante sin alturas, (BULGARIA) |
| Eble morgaŭ estos vi kontraŭiranta | Porque maña podrías ser tú el que bajara con premura. |
| |
| CX | |
| |
| Vi donu povon al stultulo | Dale poder a un tonto, sin guasa, (BULGARIA) |
| Kaj vi fariĝos mulo. | Y verás lo que te pasa. |
| |
| Kiu de l’ korpo konas verecon | Quien conoce de verdad del cuerpo, (UNIÓN INDIA) |
| Povas koni l’universon | Puede conocer el universo |
| |
| Parolo devas esti de Diino vestita | La palabra debe ser vestida de Diosa (UNIÓN INDIA) |
| Kaj flugi kiel birdo ravita. | Y volar como mariposa. |
| |
| Maljuneco komencas | La vejez comienza con desgana (UNIÓN INDIA) |
| Kiam pri hieraŭ oni pensas. | Cuando el recuerdo es más fuerte que el mañana. |
| |
| Per promesita lignodono | Con leña prometida (JAPANIO) |
| Ĉiam malvarmas la domo. | La casa siempre fría. |
| |
| Domo ne loĝita, | Casa deshabitada, (JAPANIO) |
| Domo ruinita. | Casa arruinada. |
| |
| Kiam en greka kalendaro | Cuando en el calendario griego (LATIN, ad calendas grecas) |
| Ni riicevos novan jaron. | Nos llegue el año nuevo. |
| |
| Platono amiko estas, | Amigo es Platón. (LATIN, Aristóteles) |
| Sed la vero ĉiam restas. | Pero verdades, verdades son. |
| |
| Frenezaj kaj stultulaj | A bobos y locos (MÉxICO) |
| Estas multe pli ol una. | No les tengan en pocos. |
| |
| Ne aŭdas la Diulo | Nunca el Dios te oirá (MÉxICO) |
| Kiam parolas la mutulo. | Si palabras no dirás. |
| |
| CXX | |
| |
| Tion bone lerninta, | Lo que bien se aprendió, (ESPAÑA) |
| Neniam forgesinta. | Nunca ni tarde se olvidó. |
| |
| Ne memori devas tiu donanta | Quien da no debe acordarse, (ISRAEL) |
| Sed tiu ricevanta forgeson ne rajtas. | Quien recibe no debe olvidarse |
| |
| Ĉiu homporke fiaganta | Cada déspota cochino (VENEZUELA) |
| Trovos sian tagon sabata.. | Tendrá un sábado su destino. |
| |
| Eble vi rajtas iomete | Por mucha razón que tengas, (URUGUAY, a llorar al cuartito) |
| Sed obei estas necese. | Obedece, o a la trastienda. |
| |
| Tiu vin amanta | Aquel que bien te quiere (HISPANIO) |
| Agos vin ploranta. | Hacerte llorar debe. |
| |
| Kiu lavas azenkapon | El que lava cabeza de asno (ĈNIO) |
| Perdas la sapon; | Pierde el jabón; |
| Tiu predikanta en dezerto | El que predica en el desierto, |
| Perdas la diserton. | Pierde el sermón. |
| |
| Se homo malsatas | Si un hombre tiene hambre (ĈINIO) |
| Ne donu al li manĝadon, | No le des un pez, |
| Lernigu al li fiŝkaptadon. | Enséñale a usar la red. |
| |
| Diboĉaj manĝvesperoj | De grandes cenas (HISPANIO) |
| Plenigas la tombejojn. | Están las tumbas llenas. |
| |
| Se vi lokon atingi emas | Si a un lugar quieres llegar (HINDIO) |
| Unuan pason vi fari devas. | Da un paso para empezar. |
| |
| Nostagio pri pasinta evento | Quien añora de las glorias el pasado (RUSLANDO) |
| Estas postkuri la venton. | Correrá tras del viento muy cansado. |
| |
| CXXX | |
| |
| Faston faras memsuferanto | El ayunar es sacrificio, (RUSLANDO) |
| Emmanĝegul’ memmortigado. | Mas el glotón hace su nicho. |
| |
| Kiam oni montras lunon | Cuando se apunta a la luna, (ĈINIO) |
| Fingron rigardas | El lelo |
| La stultulo. | Se queda mirando el dedo. |
| |
| Aŭkultu, filo. Instruon de via patro | Oye, hijo mío, la instrucción de tu padre (SALOMONO) |
| Kaj ne maltentu | Y no desprecies |
| De via patrin’ la direkton. | La dirección de tu madre. |
| |
| Hodiaŭa ovoni mi plej ŝatas | El huevo de hoy me da más gana (ARABA PROVERBO |
| Ol morgaŭa kokino kreskanta. | Que la gallina de mañana. |
| |
| Plej valoras birdo ĉemana | Más vale pájaro en mano (HISPANIO) |
| Ol cento da ili flugantaj | Que ciento volando. |
| |
| Havi bonan memoron vi necesas | Tener buena memoria es necesario (ARABA PROVERBO) |
| Se vi mensoganto ofte estas. | Si eres mentiroso cual falsario. |
| |
| Tiu tra la muron aŭkuntanta | El que escucha tras paredes (ARABA PROVERBO) |
| Povas aŭkulti ion ne deziranta. | Puede oír lo que no quiere. |
| |
| La eksperto ĉiam estos, mia fil’ | La experiencia es (EL QUIJOTE) |
| De la scienco la patrin’. | La madre de la ciencia. |
| |
| Vi fagu ĉe Roma vizitado | Cuando a Roma fueres (EL QUIJOTE) |
| Kiel via najbaro, ¡Ĉiam la samon! | Haz lo que vieres. |
| |
| Tiu kiu bone komprenas | A buen entendedor (EL QUIJOTE) |
| Malmultajn vortojn emas. | Pocas palabras bastan. |
| |
| CXL | |
| |
| Ĉiam havo kaj la dono | El dar y el tener (QUIJOTE) |
| Inteligenton bezonos. | Seso ha menester. |
| |
| Inter la diro kaj fakto | Del dicho al hecho (EL QUIJOTE) |
| Fojfoje estas distanco. | Hay mucho trecho. |
| |
| Tiu serĉanta amikojn | El que busca un amigo (UNIVERSALA) |
| Kun perfekteco, | Sin defectos |
| Nek trovas amikojn | Ni tiene amigos |
| Nek l’amikecon. | Ni tiene afecto. |
| |
| La paseo estas fuĝinta, | El pasado ha huido, (ARABIA) |
| Estonto ne alveninta, | El futuro está ausente, |
| Nur nuntempon estas ĝuinda. | Sólo es tuyo el presente. |
| |
| Guto je guto | Gota a gota (CASTILLA/KASTILIO) |
| Boras puton. | Se horada la roca. |
| |
| Se tio de Vi dironta | Si lo que vas a decir (CHINA/ĈINIO) |
| Ne pli belas ol silento, | No es más bello que el silencio, |
| Prefere ne komentu! | ¡Guárdatelo dentro! |
| |
| Matena horo | Morgenstunde (DEUTSCLAND/GERMANIO) |
| Elbuŝhavanta oro.. | Hat Gold im Munde. |
| |
| Se via kapo ne pensumas, | Was man nicht im Kopf hat, (DEUTSCHLAND/GERMANIO) |
| Viaj piedoj kurumas. | Hat man in den Beinen. |
| |
| Paroli estas arĝento, | Reden ist Silber, (DEUTSCHLAND/GERMANIO) |
| Sed oro estas silento. | Schweigen ist gold. |
| |
| Meze de blinduloj | In un mondo di ciechi (ITALIA/ITALUJO) |
| Unuokula estas reĝulo. | Un orbo é re. |
| |
| CL | |
| |
| Pli valoras praktiko | Val piu la prattica (ITALIA/ITALUJO) |
| Ol gramatiko. | Della grammatica.. |
| |
| Por geamantoj kaj ĉassist’ | Agli amanti e ai caciatori (ITALIA/ITALUJO) |
| Por nura ĝojo doloroj mil. | Per un piacer mille dolori. |
| |
| Kiu deziros esti ripozinta | A chi vuol riposare (ITALIA/ITALUJO) |
| Unue devos esti laborinta. | Coviene travagliari. |
| |
| Nova amoro iras kaj venas, | Amor nuovo va e viene, (ITALIA/ITALUJO) |
| Olda amoro nin katenas. | Amor vecchio si mantiene. |
| |
| Je Sanka Martino | A san Martino (ITALIA/ITALUJO) |
| Ĉiu mosto fariĝas vini. | Ogni mosto si fa vino. |
| |
| Tiu vin amanta | Chi ama bene (ITALIA/ITALUJO) |
| Igios vin ploranta. | Castiga bene. |
| |
| Per larmoj kaj lamentoj | Con lacrime e lamenti (ITALIA/ITALUJO) |
| Oni ne sanas la dentoj. | No si cura il mal di denti. |
| |
| El amikkoj min protekti Di’ | Dagli amici mi guardi Dio, ITALIA/ITALUJO |
| El malamikoj min protektas mi.. | Che dai nemici mi guardo io. |
| |
| Virino stiranta | Donna al volante ITALIA/ITALUJO) |
| Danĝero konstanta. | Pericolo costante. |
| |
| La kamparano havas ŝuojn grandan | Il contadino ha scarpe grosse (ITALIA/ITALUJO) |
| Kaj ofte la menson kavan. | E il cervello fino. |
| |
| CLX | |
| |
| En fermitaj buŝoj | In bocca chiusa (ITALIANO/ITALA) |
| Ne eniras muŝoj. | Non entrano le mosche. |
| |
| Akvo bezonas deklivon, | L’acqua vuol pendenza (ITALIANO/ITALA) |
| La maro trankvilon. | Il mare vuol pazienza. |
| |
| Ĉizm estas la okulo | L’occhio é lo specchio /ITALIANO/ITALA) |
| De l’anim’ la spegulo. | Dell’anima. |
| |
| Megojn havas mallongajn krurojn. | Lügen haben kurze Beine. (DETSCH/GERMANA) |
| |
| Neniam ĝenu beston per gajhumoro, | Quält nie ein Tier zum Scherz, (DEUTSCH/GERMANA) |
| Ĉar ĝi sentas kiel vi la doloron. | Denn es fühlt wie du den Schmerz. |
| |
| Tiu ne iranta kun akuratemo, | Wer nicht kommt zu rechten Zeit, (DEUTSCH/GERMANA) |
| Vidos la restaĵojn en telero. | Der muss sehen, was übrig bleibt. |
| |
| Kiu ne atentas pri aŭkultado, | Wer nicht hören will, (DETSCH/GERMANA) |
| Bedaŭros li pri vivlernado. | Der muss fühlen. |
| |
| Noktomanĝo malllonga | Kurze Abendmahlzeit, (DETSCH/GERMABA) |
| Axuguras vivon longan. | Macht lange Lebenzeit. |
| |
| Malgranda Petro ne devas esti | Peterlein muss nicht allein (DETSCH/GERMANA) |
| Nur sola ĉian supon ĉeesti. | Auf allen suppen sein. |
| |
| Bovin- kaj bovidaĵon | Kalbfleidch un Kuhfleisch (DETSCH/GERMANA) |
| Neniam samtempa kuiraĵo. | Kochen nicht zugleich |
| |
| CLXX | |
| |
| Intenciado | L’intention (FRANÇAIS/FRANCA) |
| Faras agadon. | Fait l’action. |
| |
| Dum la hundo urinas | Tant que le chien pisse (FRANÇAIS/FRANCA) |
| La leporo foriras. | Le lièvre s’enfuit. |
| |
| Post laborado | Après l’effort (FRANÇAIS/FRANCA) |
| Bonan ripozmanĝadon. | Le réconfort. |
| |
| Kato kiu suferis brogadon | Chat échaudé (FRANÇAIS/FRANCA) |
| Fuĝas de malvarma akvo. | Craint l’eau froide. |
| |
| Ne estas funkciuloj laboremaj; | Il n’y a pas de Fonctionnaires travailleurs (FRANÇAIS/FRANCA) |
| Estas funkciuloj nedormemaj. | Il n’y a que des fonctionnaires insomniaques. |
| |
| L’avarulo kaj la porko | L’avare et le cochon (FRANÇCAIS/FRANCA) |
| Nur estas bonaj post la morto. | Ne son bons qu’ après leur morto. |
| |
| Dum la nokto malhelon irigas, | Pendant la nuit (FRANÇAIS/FRANCA) |
| La katojn grisigas. | Tous le chats sont gris. |
| |
| La plej bonaj ŝuistoj elektitaj | Toujours les cordonnier (FRANÇAIS/FRANCA) |
| Estas la malplej bonaj ŝuvestitaj. | Sont le plus mal chaussés. |
| |
| Plejbone estas antauvidi | Mieŭ vaut prévenir (FRANÇAIS/FRANCA) |
| Ol ĉiam sanigi. | Que guérir |
| |
| Al laboristo bone laboranta, | Un bon ouvrier (FRANÇAIS/FRANCA) |
| La mastro estas ĉiam ŝuldanta. | N’est jamais trop chèrement payé. |
| |
| CLXXX | |
| |
| Akvo januara | A agua de janeiro (Português/Portugala) |
| Estas arĝentavara. | Vale dinheiro. |
| |
| Malplena ventro | Barriga vazia (Português/Portugala) |
| Ne konas kontenton. | Naô conhece a alegria. |
| |
| Ĉiu ajn homo. | Cada qual (Português/portugala) |
| Sentos sian mabonon. | Sentirá seu mal. |
| |
| Ĉiam ĉashundo | Câo de caça (Português/portugala) |
| Venas el rasfundo. | Vem de raça. |
| |
| La demeto de mia kokino | Da minha galinha (Português/portugala) |
| Ne apartenas al najbarino, | A postura é minha. |
| |
| Malsato kaj malvarmo | É a fome e o frio (Português/portugala) |
| Irigas leporo tra la kampo. | Que pôe a lebre a caminho. |
| |
| Vi faru la bonon | Faz o bem (Português/portugala) |
| Sensidere ian homon. | Nâo olhes a quem. |
| |
| Ŝtonkolora kokino | Galinha pedrês (Português/portugala |
| Nek vi manĝu nek donu al najbarino. | Nâo a comas nem a dês. |
| |
| Estu plensata akurarate | Haja fartura, (português/portugala) |
| Ĉar malsato neniam eltenate. | que a fome ninguém atura |
| |
| Manĝi malfrue kaj frua noktomanĝo, | Jantar tarde e cear cedo (português/potugala) |
| Havis en la mezo verpermanĝon. | Tiram a merenda de permeio. |
| |
| CXC | |
| |
| Akvo kura | Agua corriente (Esperanto/hispana) |
| Akvo pura | Nada consiente. |
| |
| Akvo kaj pano | El agua y el pan , ( (Esperanto/hispana( |
| Servas al sano. | La salud dan. |
| |
| Baldaŭ almozas | Pronto mendiga (Esperanto/hispana) |
| Kiu tro ripozas. | Quien raudo se fatiga.. |
| |
| Faru vian aferon | Ocúpate de lo tuyo (Esperanto/hispana) |
| Dio zorgos ceteron. | Que Dios sabe lo suyo. |
| |
| Kiso malsincera | Con besos desohonestos /Esperanto/hispana) |
| Estas danĝera, | caerás en un cesto. |
| |
| Vi edziĝu filon kiam vi volas, | Casa a un hijo cuando quieras, (Esperanto/hispana) |
| Edziĝu filinon kiam vi povas, | Casa a una hija cuando puedas. |
| |
| Kie fumo leviĝas | Donde sale humo, luego, (Esperanto/ kastilia) |
| Tie fajro troviĝas. | Encontrarás el fuego. |
| |
| Geedzoj en paco | Si hay paz en el matrimonio, (Esperanto/kastilia) |
| Vivas en reĝa palaco. | Está lejos el Demonio. |
| |
| En malsata familio | en una familia hambrienta (Esperanto/kastilia) |
| Mankas harmonion. | La convivencia no es contenta. |
| |
| Pli tiras virina haro | pueden más dos tetas (Esperanto/kastilia) |
| Ol ĉevala paro | que dos pares de carretas. |
| |
| CC | |
| |
| De propina/trinkmone | Estos de añadido/kromaj proverbioj. |
| |
| Kiu havas malicas celon | quien tiene mala hiel, (Esperanto/kastilia) |
| Ofte perdas la felon | a veces pierde la piel. |
| |
| Infana inklino | La inclinación infantil (Esperanto/kastilia) |
| Restas ĝis la fino. | siempre llegará hasta el fin. |
| |
| Cent jaroj silentis | Cien años estuvo ausente (Esperanto/kastilia) |
| Kaj subite sin prezentis. | Y aquí lo tenemos presente. |
| |
| Kiu vivas sen kalkulo | Quien no administra su dinero (Esperanto/kastilia) |
| Baldaŭ estas almozulo. | Pronto será un limosnero. |
| |
| Se stomako doloras, | Cuando el estómago se raja (Esperanto/kastilia) |
| Kapo laboras. | La cabeza trabaja. |
| |
| Ŝuldo ne makulas, | La deuda no te oscurece, (Esperanto/kastilia) |
| Sed pagon postulas. | Pero su pago merece. |
| |
| Ne ekzistas naiva vulpo | No existen los inocentes zorros (Esperanto/kastilia. |
| Nek homo sen kulpo. | Pero sí hombre con mucho morro. |
| |
| Muelas del Pan, (Hispanio), Septembro de 2013 |
|
| Tradukinto Luis PELAYO |
